Pyrzyce. Za miejskimi murami
Pokaż Pomorze Zachodnie na większej mapie |
Mury obronne, które niegdyś zwartym wieńcem otaczały serce Pyrzyc, do dziś dumnie świadczą o jego przeszłości.
Dawniej Pyrzyce były ważnym ośrodkiem rolniczym. To właśnie dzięki żyznym glebom i wysokiej produkcji zboża, gród zyskał adekwatny przydomek – Spichlerz Pomorza. Po uzyskaniu praw miejskich, dookoła owalnicowego założenia Pyrzyc wzniesiono potężne umocnienia.
Mury obronne powstały już w XIII wieku. Wieniec liczył ponad dwa kilometry długości. W wieku XV kamienne obwarowania przeszły przebudowę – mury podwyższono do wysokości 7-9 metrów (ceglana warstwa), rozbudowano baszty, czatownie i bramy. Dzięki temu Pyrzyce były silnie ufortyfikowanym miastem. W czasach późniejszych, część baszt została zamieniona na mieszkania dla ludzi z niższych warstw społecznych.
Baszty, wieże i czatownie dzieliły wieniec murów na 52 odcinki. Dodatkowo, po zewnętrznej stronie murów znajdowały się wały i szerokie na 25 metrów fosy. Fragmentaryczne pozostałości po tych ostatnich konstrukcjach można oglądać od wschodniej i południowej strony centrum. W XVIII i XIX wieku, duża część wałów i fos została zlikwidowana – w ich miejscu powstały ogrody i aleje spacerowe.
Do dzisiaj w obrębie murów zachowało się sześć baszt: Sowia, Prochowa, Lodowa, Pijacka, Mnisza i oraz dawny wjazd do miasta – Bramy Szczecińska i Bańska.
Baszta Lodowa
Znajduje się w zachodniej części murów. Powstawała etapami. Początkowo (ok. 1420 roku) liczyła cztery kondygnacje. Dwie kolejne pochodzą już z drugiej połowy wieku XVI. Każde piętro pełniło inną funkcję: I – loch więzienny, II – przyziemie, III – pierwszy poziom obrony, IV – drugi poziom obrony, V – pomieszczenie straży, VI – platforma obserwacyjna. Nazwa baszty narodziła się w XIX wieku – wtedy najniższa kondygnacja służyła rzeźnikowi za lodownię.
Baszta Prochowa
Budowla została przekształcona z czatowni na basztę około roku 1480. W XVI wieku, przeszła przebudowę – podwyższono ją do trzech kondygnacji i zakończono krenelażem. Nazwa wzięła się stąd, że na parterze składowano materiały obronne i proch. Na górze znajdowały się stanowiska strzelnicze. Warto wspomnieć, że w XIX wieku, baszta została zaadaptowana na warsztat kowalski.
Brama Szczecińska
W przeszłości był to dominujący element na mapie pyrzyckich umocnień. To właśnie wizerunek tego obiektu znajduje się w herbie miasta. Dolna część bramy została wzniesiona około roku 1300. Całość składała się z sześciu kondygnacji. W XIX wieku została zaadaptowana na punkt widokowy. Powyżej przejazdu bramnego znajdowały się poziomy obronne ze stanowiskami strzelniczymi, pomieszczenia strażnicze i platformy obserwacyjne.