Szczecin. Katedra św. Jakuba
Pokaż Pomorze Zachodnie na większej mapie |
Hełm katedry św. Jakuba wznosi się wysoko nad innymi, szczecińskimi zabudowaniami. To drugi pod względem wysokości kościół w Polsce (mierzy 110 metrów). Wyższa jest tylko bazylika w Licheniu.
Już w 1187 roku powstała w tym miejscu drewniana świątynia , która była dopiero trzecią w Szczecinie. W dokumencie konsekracyjnym pojawiła się też wzmianka o jej fundatorze. Budowę kościoła zasponsorował bogaty mieszczanin z Bambergu, imieniem Beringer.
Ceglana, gotycka budowla powstała tutaj w XIII wieku. Była szeroka na 25 i długa na 30 metrów. Świątynia posiadała pięcioboczne prezbiterium z ambitem. Korpus wieńczyły dwie wieże.
Przebudowa rozpoczęła się w 1370 roku i trwała przez 17 lat. Podwyższono wówczas nawy boczne (od tej pory świątynia miała układ halowy), a pomiędzy przyporami powstały kaplice. Liczne zdobienia południowej ściany (autorstwa Henryka Brunsberga) przetrwały do dziś.
1456 rok wyraźnie zapisał się na kartach historii szczecińskiej świątyni. W wyniku huraganu zawaliła się południowa wieża budowli i ucierpiały sklepienia w zachodniej części korpusu. Na odbudowę nie trzeba było długo czekać – całkiem szybko została zrekonstruowana nawa. Z kolei do 1503 roku postawiono nową wieżę, tym razem już tylko jedną. Pracami kierował mistrz Jan Benecke.
Kolejne istotne wydarzenia rozegrały się w 1534 roku. Wtedy to Sejmik Trzebiatowski nadał religii luterańskiej status wiary obowiązującej. Tym samym kościół św. Jakuba musieli opuścić benedyktyni.
Niecałe 150 lat później, wojska brandenburskie przeprowadzają oblężenie miasta. Katedra została mocno uszkodzona – runęła wieża, zawaliły się sklepienia, a pożar strawił większość wyposażenia. Stracone zostały w zasadzie wszystkie elementy przypominające o katolickiej przeszłości świątyni.
Odbudowa wojennych zniszczeń nastąpiła dopiero na przełomie wieków XVII i XVIII. W tym czasie, do pierwotnie gotyckiego kształtu budowli zostały dodane elementy barokowe (np. ogromny, sięgający sklepienia ołtarz główny, bogato rzeźbiona ambona, prospekt organowy, świeczniki).
Koniec wieku XIX to czas ponownego remontu. Dokładnie w 1894 roku na szczycie wieży został zainstalowany nowy, spiczasty hełm. Od teraz budowla mierzyła 119 metrów wysokości.
Jednak niezbyt długo Szczecin cieszył się piękną katedrą. Cały jej majestat został doszczętnie zniszczony podczas II wojny światowej. W wyniku alianckich nalotów na miasto, ucierpiała wieża, dach, północna elewacja oraz większość wyposażenia. Po wojnie zdołano jedynie zabezpieczyć ruiny przed dalszym rozpadem – prezbiterium zostało przykryte tymczasowym sklepieniem.
Na poważną odbudowę, kościół musiał poczekać aż do lat siedemdziesiątych, do momentu wskrzeszenia diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Prace trwały od 1972 roku. Przez dwa lata całkowicie odbudowano katedrę. Jednak stan murów wieży pozwalał na przykrycie jej jedynie niewysokim dachem. Dopiero po remoncie w 2008 roku, przywrócono świątyni jej historyczny, strzelisty hełm.
- Na wieży znajduje się taras widokowy. Z tej wysokości rozciąga się piękna panorama na Odrę i centrum Szczecina. Wejście na wieżę kosztuje 8 zł, a dla uczniów i studentów – 5 zł. Dzieci do lat 7 wchodzą za darmo. Wjazd na szczyt windą.
W 1983 roku, Jan Paweł II nadał katedrze św. Jakuba tytuł bazyliki. W 1987 roku, odwiedził ją podczas III pielgrzymki do ojczyzny.